İşaret ettiği yer sallanan ve geçmişte olan depremleri önceden bilmesi ile tanınan Prof. Şener Üşümezsoy yeni bir deprem açıklamasında bulundu.
‘7 BÜYÜKLÜĞÜNÜN ÜZERİNDE DEPREM OLACAK’ SÖYLEMİNE YANIT VERDİ
YENİÇAĞ’a özel fay hatları paylaşan ve olacak depremleri ve büyüklüklerini ifade eden Prof. Üşümezsoy, son günlerde Gemlik Körfezi‘nde olan 5 büyüklüğündeki depremlerden sonra Gemlik içinde, karada, sürekli “Gemlik’te 7’nin üzerinde bir deprem bekleniyor” söylemi konusunda açıklamalarda bulundu. Bu söylemin temelinin İznik-Gemlik fay hattına dayandığını belirten Prof. Üşümezsoy, Kuzey Anadolu’nun İznik – Gemlik yolunda kolunda oluşacak bir depremden yola çıkılarak Gemlik’te 7’nin üstüne deprem olacağının söylendiğine değindi.
“HER ÇİZGİSEL GÖRÜŞÜ KUZEY ANADOLU FAYI OLARAK YORUMLAMAKTAN ÇIKAN BİR ANLAYIŞ”
Söz konusu beklenti için açıklamalarda bulunan Üşümezsoy, şu ifadeleri kullandı:
Burada Kuzey Anadolu fayını, Ahtapot kollu bir fay gibi algılamaktan yola çıkan her çizgisel görüşü Kuzey Anadolu fayı olarak yorumlamaktan çıkan bir anlayıştır. Mudurnu’dan Mekece, Mekece’den İznik’e, İznik’ten Gemlik‘e ve oradan batıya doğru giden bir kol çizilmiş, bu kol ahtapotun 1 kollu olarak gösterilmiş. Diğeri ise Kuzey Anadolu fayından Yenişehir’e, Yenişehir’den Bursa ovasından geçen Aykut Barka’nın Kuzey Anadolu fayının güney kolu dediği koldur. Diğer taraftan ise Adalar kuzeyden Marmaraya giden ve Adalar fayından geçen bir koldur. Oysa Marmara Denizi’ndeki Güney Anadolu Fayı Sapanca’dan Gölcük’e, Gölcük’ten Yalova’ya, Yalova’dan Çınarcık’a ve batıya doğru giden bir yol izlemektedir. EMSC haritasıyla da bunu açıklıkla vurguladık.
“TÜM BÖLGEDE STRES BOŞALMIŞTIR”
“Peki neden Mekece İznik- Gemlik hattaki fayda stres yoktur?” sorusunu yanıtlayan Prof. Şener Üşümezsoy, “17 Ağustos’ta kırılan Sapanca – Gölcük, Yalova – Çınarcık katındaki fayda stres boşaldığı zaman buradaki makaslama stresi ve normal stresin boşalması ile birbirini takip eden daha önceki açıklamalarımızda da belirttiğimiz gibi buradaki stres boşaltımı tüm bölgede kuzeyde ve güneydeki alandaki stresi boşalmaktadır. Bir başka ifade ile İznik bölgesi ve Gemlik karadaki bölge yani Yalova – Çınarcık’ın doğu bölgesinde yer alan tüm bölgede stres boşalmıştır. Bu Ross Stein’ın yaptığı haritada açıklıkla görülmektedir.” dedi.
“BÖLGE MOSMOR”
1999 depremi sonrası Ross Stein tarafından yapılan stres boşalımı haritasının mor bölgesinin bütünüyle Gemlik Körfezi’nden alanın doğu kesimindeki stresin 17 Ağustos’ta boşaldığının görüldüğünü belirten Prof. Şener Üşümezsoy, Ross Stein’in çalışmasının fayın Adalara doğru gitmediğini ve Yalova – Çınarcık kıyısı boyunca gittiğini vurguladığını ifade etti.
“GEREK İZNİK GEREKSE KARA İÇİNDEKİ GEMLİK’TE BİR STRES YOKTUR”
Adalar fayının da mosmor olduğunu ve stresin düşmüş alanda olduğunu belirterek “Yalova – Çınarcık kıyısındaki fay hattı ise 1894’te kırılmış bu anlamda bu hattın batısında da, Yalova’nın batısında da, fayın 1894’te stresi düşmüştür. Ama konu olarak bu haritada net gördüğümüz Ross Stein’e 1939’dan bu yana Kuzey Anadolu’da olan depremlerin stresini boşaltarak batıya doğru ilerlemesi dönemindeki komşu faya stres yüklemesi mekanizmasını çalıştırmıştır. Gölcük depreminde depremin olacağını vurgulamıştır. Bu boyutuyla bakıldığı zaman gerek İznik gerekse kara içindeki Gemlik’te bir stres yoktur. Stres Armutlu Yarımadası’nın batısında ve Gemlik Körfezi batısında Mudanya ile Bandırma arasında olduğu söz konusudur.” dedi.
“STRESİN BOŞALDIĞI AÇIKÇA GÖRÜLMEKTEDİR”
Üşümezsoy, şu ifadeleri kullandı:
17 Ağustos’ta birbirini takip eden 5 fay hattının kırılmasıyla ortaya çıkan stres boşalımı Colomb modeli tarafından yapılmış, bu durumda biri Düzce’de diğeri Armutlu Burnu’nun batısında bir stresin olduğu görülmektedir. Ama boydan boya Mekece, İznik ve Gemlik fayında gösterilen stresin boşaldığı açıkça görülmektedir.
“7’NİN ÜZERİNDE OLMASI BEKLENMEKTEDİR”
Colomb modeli çözümlemesine göre bundan sonraki, 99 depreminden sonraki, oluşması muhtemel, kırılması muhtemel fay hattının İmralı güneyi fay hattı olduğu, Bozburun ve İmralı güneyindeki fay hattı olduğu ve bu anlamda stres boşalımının konumu görülmektedir. Fakat bu iki fayının bir tek kırılması durumunda stres boşaltmasının Armutlu Yarımadası’nın batısında olan bir bölgede 7’nin üzerinde 6.5’ten büyük bir depremin olması olası görülmüştür.
“İZNİK – MEKECE VEYA KARADAKİ GEMLİK’TE KIRILACAK BİR FAY HATTI SÖZ KONUSU DEĞİLDİR”
Fakat bu olası hesaplamada 1894 yılında bölgedeki kırılma göz ardı edildiği için Ross Stein’in Yolva Çınarcık fayında beklediği deprem yanılgısını bizde bu modelde 1894 depremini dışladığımız için ‘Mudanya fayı’ dediğimiz İmralı güneyindeki fayda beklemekteydik ve bu durumda buradaki beklenen depremlerde genel olarak bu bizim stresin düştüğünü gösterdiğimiz alanda oluşacak bir depremde stresin boşalması haritasında son gönderdiğim gösterdiğimiz haritadadır. Ama bu haritada az önce de belirttiğim gibi İznik – Mekece veya karadaki Gemlik’te kırılacak bir fay hattı söz konusu değildir.
Armijo’nun yaptığı değerlendirmede ve Marmara Denizi tabanındaki gaz çıkışlarını göz önünde aldığında 1894 yılında Yalova Çınarcık’taki düzlüğü boyunca fayın batıya doğru kırıldığı ve stresin boşaldığı görülmektedir. Bu durumda hem kuzeyde Adalar fayında hem de güneyde Gemlik Mudanya fayında stresin boşaldığı görülmektedir. Onun dışında 17 Ağustos 1999 depreminde İznik, Mekece, Gemlik stres boşaldığı açıkça görülmektedir.
“YENİ BİR STRES YÜKLENMESİ İÇİN ZAMAN GEREKİYOR”
Bu durumda bizim 1894 depremi göz önüne alındığında, daha önce 1999 depremi sonrası yaptığımız Colomb modeli 7’ye yakın bir depremin oluşmasını mümkün göstermemektedir.
Sonuç olarak Gemlik’te Körfezi Kuzey kenarındaki fayda 4.1’lik depremin olması ve bunun ardından Gemlik’te en az 7 büyüklüğünde deprem beklentisi vardır söylemi ortaya çıkınca bu açıklama yapılması gerekli olan bir noktaya gelmiştir. Burada deprem kestirmeleri için fayları bilmemiz faylardaki parsel ve güncel stres boşalımlarını ve stres yüklenimlerini göz önüne almamız gerekir. Bu durumda yaptığımız değerlendirmelerin bütününde Gemlik Körfezi’nde 7 büyüklüğünde deprem olmaz. 7’nin üzerinde de deprem olmaz. İznik ve Mekece’de ise deprem olmaz. Bundan sonraki oluşacak depremin 17 Ağustos sonrası takip edeceği yol Mudanya – Bandırma ve Sarıköy hattında oluşması mümkündür. Diğer taraftan da Karabiga’da oluşan depremlerde bu anlamda değerlendirilebilecek depremlerdendir. Ama 17 ağustos 1999 ve 1984 depremlerinin kapsadığı alanın kuzeyinde ve güneyinde stres boşalımı gerçekleşmiş olup yeni bir stres yüklenmesi için zaman gerekmektedir.
