Gözde S. Kadıoğlu
Türkiye 13. Cumhurbaşkanını seçmek için sandığa gitmeden önce başlayan ve 14 Mayıstaki sonuçlar sonrası ikinci tura uzayan süreçle birlikte ana muhalefetin neler yapması gerektiği konusu yine sıcaklığını koruyor.
Seçmeni iyi okuyamadığı konusunda eleştirilere maruz kalan Kılıçdaroğlu ve ekibi, bazı noktaları gözden kaçırdı.
TÜRKİYE EĞİLİMLERİNİ OKUMAK
Prof. Dr. Mustafa Aydın koordinatörlüğünde Kadir Has Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Grubu, Akademetre ve Global Akademi tarafından hazırlanan “Türkiye Siyasal Sosyal Eğilimler Araştırması-2021” raporu, dikkat edilmesi gereken hususları vurgular nitelikte.
Veri toplama tekniği ile önceden hazırlanmış soru formuna bağlı yüz yüze görüşmeler neticesinde değerlendirilen yanıtların analiz ve raporlaması 21 Kasım – 6 Aralık 2021 tarihlerinde gerçekleştirilmiş.
Araştırma kapsamında; kamuoyunu temsilen IBBS-2 (İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması) seviyesinde Türkiye temsiliyetine sahip 26 ilde kent merkezlerinde ikamet eden 18 yaş ve üzeri bin kişi ile görüşülüyor. Kişilerin eğitim düzeyleri ve meslek dağılımı şöyle:
‘SİYASAL İSLAMCI’ KESİMİN ÜSTÜNLÜĞÜ
“Kendinizi siyasi görüşünüz açıdan nasıl tanımlarsınız?” sorusuna alınan yanıtlar, 2016 – 2021 yılları arasındaki değişimlerle birlikte analiz edilince ortaya şu tablo çıkıyor:
Kendini ‘siyasal islamcı’ ‘Kemalist’ ve ‘apolitik’ olarak tanımlayanların sayısı, 2021 yılında belirgin bir şekilde düşüyor. Buna karşılık ‘muhafazakar’ kesimin arttığı görülüyor.
Bununla birlikte ‘Kemalist’ oranında büyük bir yükselme görüyoruz.
2020 yılında kendini ‘Kemalist’ olarak tanımlayanların oranı yüzde 10,3 iken bu oran 2021’de yüzde 19,2’ye yükseliyor.
Ancak, yakın hissedilen ikinci siyasi görüş istatistikleri de hesaba katıldığında tablonun seyri yine değişiyor:
‘Siyasal İslamcı’ nüfusun etkisi çok da erimişe benzemiyor. Muhalefetin izlediği seçim stratejisinde bu kesime yönelik bir çalışmanın varlığı ilk etapta akıllara gelmiyor, var ise dahi yeterince tanıtılmadığı ve/veya önemine dikkat edilmemiş olabileceği akıllara geliyor.
İNANÇLAR NÜANSI
Siyasal İslamcı ve Muhafazakar kavramı ele alınırken, inançların dağılımını da dikkatli okumak gerekiyor.
Raporda “Dini inancınız çerçevesinde kendinizi nasıl tanımlarsınız?” sorusuna verilen yanıtlara bakalım:
Dini inancını ‘Müslüman’ olarak tanımlayanları ‘Sünni’ olarak tanımlayanlar izliyor. Bu tanımlama 2021 yılında düşmüş olsa da yüzde 9,2’lik bir paya sahip. Öta yandan ‘Alevi’ olarak tanımlayanların yüzdesi daha düşük.
Saadet Partisi ile yapılan ittifak, siyasal islamcılar tarafından benimsenmedi.
Kılıçdaroğlu’nun ‘Ben Aleviyim’ videosu, bu istatistikler açısından bakıldığında isabetli bir karar mıydı? Tartışılabilir…
SAĞ – SOL DENGESİ
Araştırmaya katılanların partilere göre Sol-Sağ Değerlendirmesi incelendiğinde Millet İttifakı bileşenlerinin ‘Sağ görüş’ karnesi yüzde 50’yi bulmuyor.
Geneli kucaklayan bir Cumhurbaşkanı olma vaadi bu noktada da sekteye uğramış gibi görünüyor.
SONUCU TAYİN EDEN MİLLİYETÇİLİK
14 Mayıs sandık sonuçları, Milliyetçi oyların sonuçların belirlenmesinde büyük rolü olduğunu ortaya koydu.
Araştırma kapsamında kendini ‘orta milliyetçi’ olarak tanımlayan kişilerin, yüzde 50’den fazla olduğunu görüyoruz.
Yaş, sosyoekonomik statü ve parti bazında dağılımlar ise şu şekilde:
Rakamlar ve az önce de belirttiğimiz gibi 14 Mayıs’ta çıkan sandık sonuçları, ‘orta milliyetçi’ seçmenin baskınlığını vurguluyor.
TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK SORUNU
Araştırmanın gerçekleştirildiği 2021 yılı, Kovid pandemisine denk geldiği için ‘koronavirüs’ endişesi baş gösterse de bölgelere göre bakıldığında Türkiye’nin en büyük sorunu olarak görülen hususlar şöyle özetlenebilir:
-Hayat pahalılığı
-Mülteciler
-Terör
Siyasal İslamcı AKP seçmeninin 2018 yılındaki yüzde 30,9’luk oranının 2021 yılında yüzde 9’a kadar gerilemesinde, hayat pahalılığı ve enflasyonun rol oynadığı açıkça görülüyor.
RAPOR NE DİYOR
Özetleyecek olursak
- Raporda açıkça görülen milliyetçi seçmene gereken dikkat verilmedi, HDP ile yapılan ittifak küskünleri artırdı
- Siyasal islamcı ve muhafazakar seçmen gücü detaylı incelenmedi
- CHP, sağ seçmene ulaşmayı yine atladı. İyi Parti ile yapılan ittifak, yeterli etkiyi sağlamadı.
